رپورټ:امتیاز احمد
ترجمه: ډاكټر واحد الله ايوب الازهري
د پاكستان جوړېدو نه پس د هېواد په بېلا بېلو سيمو كښې د پرمختګ عمل پرله پسې روان پاتې شو خو د هدف او توازن نه لرې پرمختګ سره يو شمېر مسئلې هم رامخې ته شوي ۔ لويو ښارونو ته زيات پام وګرځولے شو او كوچني ښارونه په ځاے پاتې كېدو سره لا وروستو لاړل چې په نتيجه كښې ئې دغه ښارونو او وروستو پاتې سيمو نه خلقو د روغتيا ٬ زده كړو او روزګار آسانيو په تكل كښې لويو ښارونو ته كډې وكړې ۔ دې سره په لويو ښارونو كښې د ټرېفك ٬ انتظامي چارو ٬ ټېكنالوجۍ ٬ وسائلو ٬ د تګ راتګ مسئلې او د ماحولياتي بدلونو چېلنجونه رامخې ته شوي۔ دغه حال نزدې د ه سرښار غوندې د لاهور هم دے۔ د باغونو او ګلونو دا ښار چرته چې اوبه پاكې وې او د خيرنوالي تصور هم نه ؤ اوس د ماحولياتي آلودګۍ خطرناک صورتحال سره مخ دے ٬ د اوبو كچه زياته ټيټه شوې صوبائي سرښار د انتظامي چارو او د ماحولياتي بدلون چېلنج په شمول يو شمېر نورو ستونزو سره هم مخ وے۔ د دې ستونزو لرې كولو له اوسني حكومت راوی رېور فرنټ اربن ډوېلپمنټ (آر آر اېف یو ډی) پروجېکټ پېل كړے۔
“نیا پاکستان” د وزیراعظم عمران خان ويژن ترسېوري لاندې د پېل كېدونكې راوري رېور فرنټ اربن ډوېلپمنټ (آرآر اېف یو ډی)منصوبې بشپړېدل به د لاهور وګړو له د اوبو د كمي او د ماحول خيرنوالي مخنيوي له مرستياله وګرځي۔ بلكه په 46 كلوميټره محيط منصوبې ترسره كېدو سره به اولس ته د پاكو ښارونو په ډول آسانۍ ترلاسه شي۔ راوی سائفن نه ترهډیارہ 46 کلومیټره اوږد تالاب ، د سړکونو جال او د 12 نوے هائي ټېك ښارونو جوړول په دې منصوبه كښې شامل دي۔ دې په زړه پورې منصوبې سره به راوي درياب د كوم نه چې ګنده نالۍ جوړه شوې يو وارې بيا د درياب په شكل كښې رامخې ته شي۔ دا منصوبه يو لوئي چېنلج دے كوم چې د وزيراعظم عمران خان په مشرۍ كښې حكومت قبول كړے۔ دې منصوبې سره به معاشي هلې ځلې تندې شي ٬ د روزګار نوې موقعې به راپیدا شي او ځائي صنعتونو ته به وده ترلاسه شي۔
وزیراعظم عمران خان دا منصوبه د لاهور د ماضي ښكلا بېرته راګرځولو او د هېواد د نورو ښارونو په ډول لاهور لپاره هم د غوره چاپېرچل او پاكو اوبو باوري كولو عزم سره پېل كړې۔ وزیراعظم عمران خان د راوی رېور اربن پراجېکټ (آر آر یو ډی پی)پرانستې په موقع وئيلي وو” په لويو خيالاتو لوي قام جوړېږي٬ لويې كارونه كولو له به لويې خوبونه ليدل وي“ هغه ووئيل د راوي رېور فرنټ پروجېکټ اجراﺀ هم د دغه لويو خيالاتو او د عملي ګامونو د لړۍ يوه كړۍ ده كومې چې د دوو كلونو نه د کامیاب جوان پروګرام، صحت انصاف کارډ، بلین ټري ‘ پناہ ګاه او د نیا پاکستان هاؤسنګ په شكل كښې پېل كړې شوي۔ د دې منصوبې سرته رسولو له وزیراعظم عمران خان بېلو عهدېدارو او سرمايه كارو سره ملاقاتونه هم كړي ولې چې هغه دې منصوبې سره په لويه كچه د تعلق لرونكو معاشي هلو ځلو ادراك لري۔
د هاؤسنګ صوبائي وزير مياں محمود الرشيد وئيلي دي راوي رېور فرنټ منصوبه به يو سنګ ميل ثابت شي چې ورسره به ماحولياتي تحفظ ترلاسه شي۔ هغه ووئيل د اوبو ټريټمنټ پلانټ سره به د لاهوريانو ضرورت ترسره كولو له 2.4 بلین لېټر پاكې اوبه ترلاسه شي۔ د پوهانو خيال دے چې د رارونو كلونو په مهال لاهوريان د پاكو اوبو سختې ستونزې سره مخ كېدې شي ولې چې د كارخانو زياتېدو سره د اوبو كچه زياته ښكته تللې او د كارخانو ګنده اوبه د زمكې اوبو ته زيان رسوي۔ هغه ووئيل راوي سيند د زمكې دننه د اوبو پاكولو يوه لويه ذريعه وه ٬ د سندھ طاس لوظنامې نه وروستو اوس د دې اوبه د هند برخه ګرځېدو په نتيجه كښې سيند د يوې ګنده نالۍ شكل اختيار كړے او كوم حكومت هم په دې حقله كومه منصوبه نه ده پېل كړې۔ دا د پي ټي آئي حكومت خصوصيت دے چې ځائي وګړو ته صفا اوبه وركولو او دوئي ماحولياتي آلودګۍ نه ساتلو له ئې دا په زړه پورې منصوبه پېل كړې۔
د راوي اربن ډوېلپمنټ اتھارټی (روډا) چيئرمېن راشد عزیز ووئيل لاهوريانو ته د پاكو اوبو وركولو او د صفا چاپېرچل باوري كولو له دا يوه مهمه منصوبه ده۔ هغه ووئيل لاهور د اوبو سخت كمي سره مخ كېدے شي۔ د زمكې اوبه تر 50 فيصده ښكته تلي او په راروانو څلورو كلونو كښې لاهور كښې د اوبو زياتې مسئلې رامخې ته كېدې شي۔ هغه ووئيل لاهور د آلودګی، سموګ او پاكو اوبو كمي په ډول مسئلو سره مخ دے او دې لپاره به كوټلې منصوبه بندي كول وي۔ هغه ووئيل دا منصوبه د دې مسئلو د مخنيوي يوازينے حل دے۔ راشد عزیز ووئيل 46 کلومیټر رېور لائن به د نړۍ تر ټولو لوئي واټر فرنټ وي كوم به چې لاهور ته دوه اربه لېټره پاكې اوبه وركوي۔ دا به د ښار لږ تر لږه د اوبو 50 فیصده طلب ترسره كوي۔ هغه ووئيل دا منصوبه يو لوئي چېلنج دے خو وزيراعظم عمران خان د لويو او ناممكنه چیلنجونو مقابلې كولو صلاحيت لري او د هغه مضبوط عزم به د دې منصوبې په كاميابۍ بشپړېدو له مرستيال وګرځي۔
د لاهور ډوېلپمنټ اتھارټی (اېل ډی اے) وائس چیئرمین اېس اېم۔ عمران ووئيل مونږ د اوبو نه غېر ژوندي پاتې كېدے نه شوو او د اوبو كچه پرله پسې ښكته روانه ده۔ مونږ له به دا اوبه محفوظول وي۔ كه مونږ نن كومه منصوبه نه پېل كوؤ نو راتلونكي وخت كښې مونږ د اوبو كمي مسئلې سره مخ كېدے شوو۔ دا واټر فرنټ به سيمو ته اوبه وركړي او د دې منصوبې له مخې به په لكھونو اېكټر پرته زمكه د شړېدو نه بچ كړے شي۔۔ هغه ووئيل د اعلی معیار يوه نوې راوي ښار جوړولې شي چرته به چې ټولې بنيادي آسانۍ ترلاسه وي۔
د لاهور چېمبر آف کامرس اېنډ انډسټری (اېل سی سی آئی) نائب صدر طارق محمود چوهدری ووئيل راوي رېور منصوبه د عمل وړ منصوبه ده۔ د راوي سيند په مقام د 46 کلومیټر اوږد تالاب جوړولو سره به د زمكې دننه د اوبو كچه په ځائې ساتلو له مرسته ترلاسه شي۔ هغه ووئيل مونږ ټولو ته معلومه ده چې سيندونه په اوچېدو دي ٬ زمكه كښې د اوبو كچه ورځ په ورځ لا ښكته روانه ده خو كه دا اوچ سيند په يو تالاب بدل كړے شي نو دې سره به لاهور ښار ته بلها اوبه وركړې شي۔ هغه ووئيل د بده مرغه تېرو وختونو كښې د اوبو تحفظ له كومه فعاله تګلاره نه ده جوړه كړې شوې چې ورسره اوبه ضائع شوي او د افسوس خبره دا ده چې اوس لا ضائع كېږي۔ هغه ووئيل د تهر په ډول سيمو كښې ژوند كوؤنكو نه د اوبو د اهميت پوښتنه كېدې شي كومو لپاره چې د اوبو يو يو ګوټ قيمتي دے۔ هغه ووئيل خلق دې منصوبې څخه لويې هيلې لري ولې چې دې منصوبې په راتلونكو ورځو كښې د يو صفا او ښكلي لاهور پېشګوئي كړې چرته به چې ځائي وګړو ته د څښلو له پاكې اوبه او ساه اخستو له صفا او په زړه پورې چاپېرچل موجود وي۔
په مننه د اے پي پي
